31.3.20

પ્રસન્નતાપૂર્વકનો ત્યાગ (જયેશ ઠકરાર)


પ્રસન્નતાપૂર્વકનો ત્યાગ જિંદગીને સાત્વિક આનંદથી ભીંજવી દે છે. ‘ચીકનસૂપ ફોર ધ સોલ’માં ડેન ક્લાર્કે એક અદભૂત પ્રસંગનું વર્ણન કર્યુ છે. આ પ્રસંગમા એટલી પ્રેરણા રહેલી છે કે તે જીવન પ્રત્યેની દ્રષ્ટિને બદલી દેવા પૂરતો છે :

એક વાર હું અને મારા પિતા સરકસની ટિકીટો માટે કતારમા ઊભા હતા. અમારી આગળ ઊભેલા પરિવારને હું ક્યારેય નહી ભૂલું. તેમાં આઠ બાળકો હતાં. દેખાવે જ તે આર્થિક રીતે સામાન્ય પરંતુ વાણી-વર્તનમાં સુઘડ લાગતાં હતાં. બે-બેની જોડીમાં મા-બાપની પાછળ ઊભેલાં આ બાળકોમા સરકસ માટે જબરો ઉત્સાહ હોય તેમ તે જોકર, હાથી અને સરકસને લગતી સાંભળેલી વાત કરતા હતા. તેમના કૂમળા ચહેરા ઉપર ચમક દેખાતી હતી. માતા-પિતા પણ ગરિમાપૂર્વક ઊભા હતા. પત્નીએ પતિનો હાથ પકડી રાખ્યો હતો. ટિકીટબારીએ પિતાએ કહ્યુ ”બાળકો માટેની આઠ અને પૂખ્ત વયના માટેની બે ટિકીટ આપો, આજે તો મારે મારા પરિવારને સરકસ બતાવવું છે.” ટીકીટબારીએ બેઠેલા માણસે કુલ ટિકીટની રકમનો આંકડો કહ્યો તે સાંભળીને પત્નીના હાથમાથી પતિનો હાથ છૂટી ગયો. પતિના કંપતા હોઠ બોલ્યા ”કેટલા કહ્યા?” અંદરથી ફરી એ જ રકમ કહેવામા આવી. એટલા નાણા પુરુષ પાસે ન હતા, પણ એ વાત તે પોતાની પાછળ ઉત્સુકતાથી ઊભેલા બાળકોને કેવી રીતે કહે ? પિતા પાસે નાણા નથી એ કેમ કહેવું?

આ જોઈને મારા પિતાએ ખિસ્સામા હાથ નાખી વીસ ડોલરની નોટ કાઢી અને જમીન પર પડવા દીધી (પૈસાદાર તો અમે પણ ન હતા) પછી મારા પિતાએ સહેજ નીચે નમી, એમણે જ પાડેલી નોટ લઈ પેલા માણસને કહ્યુ ‘જૂઓ ભાઈ, આ તમારા ખિસ્સામાથી પડી ગઈ છે.’

પેલો પુરૂષ સમજી ગયો.  તે કોઈની પાસે મદદ માંગે એવો કે સ્વીકારે એવો ન હતો, પણ આ રીતે મદદ કરીને દિલ તોડી નાખનારી અને મૂંઝવણભરી સ્થિતિનો આ રીતે હલ કાઢનારની લાગણીને તે સમજી શક્યો. તેણે મારા પિતાની આંખોમા જોયુ, મારા પિતાના હાથને પોતાના બન્ને હાથમાં લઈ દબાવ્યો. તે ૨૦ ડોલર હાથમાં લઈ એટલું જ બોલ્યો ”થેન્ક યુ, થેન્ક યૂ સર- મારો પરિવાર અને હું આ વાત ક્યારેય નહીં ભૂલીએ.” હું અને મારા પિતા સરકસ જોયા વિના પાછા ફર્યા, અમે સરકસ ગુમાવ્યું પરંતુ અનેકગણો આનંદ લઈને આવ્યા હતા.

ઉતરાયણના પર્વ ઉપર ગાયોને લીલું ખવડાવવાથી લઈ ભાતભાતના વસ્ત્રો, દ્રવ્યો આપવા માટે ”દિવ્ય ભાવના”નો દરિયો ઉમટે છે. વર્ષના આ એક દિવસ પછી ભૂલી જવાય છે કે ‘સ્વેચ્છાએ આપવું’ એ કુરદત દ્વારા અપાતો નિર્ભેળ બોધપાઠ છે. હમણા ગુજરાતના એક યુવકનું આકસ્મિક નિધન થયા બાદ પરિવારે તેના અંગોનું દાન કર્યુ. એક તરફ આ યુવકની અંતિમયાત્રા નીકળતી હતી ને બીજી તરફ બીજા વ્યક્તિના શરીરમા તેનું હ્રદય ધબકતુ હતુ.. આપવા માટે ઘણું છે.

રસ્તે જતી એમ્બ્યુલન્સને જોઈ સદભાવના બે શબ્દો બોલવા કે પંખી માટેના કુંડામાં બે ગ્લાસ પાણી નાખવા એ કાંઈ મુશ્કેલ કામ નથી ! રસ્તે હડધૂત થતા કોઈ જરૂરતમંદને બે રૂપિયાનો સિક્કો તો અનેક લોકો ફેંકી દે છે પણ તેને નમસ્તે કરી જરા સરખું સન્માન આપવાથી તેનો ચહેરો ઝળકી ઉઠે છે.

” Be Kind whenever possible, it is always possible ” દલાઈ લામા કહે છે કે કુદરત એક જ ધર્મ શીખવે છે – દયાભાવ… અમેરિકાના ૪૦ અબજોપતિએ પોતાની આધી સંપત્તિ દાનમા આપવાની જાહેરાત કરી છે. મૃત્યુ પછીની આ દાનપ્રતિજ્ઞામાં બિલ ગેટ્સ અને તેમનાં પત્નીની સાથે અનેક ધનકૂબેરો જોડાઈ રહ્યા છે. ઈથોપિયાથી લઈ આફ્રિકાના અત્યંત ગરીબ દેશોમાં ભૂખમરાથી પિડાતા માસૂમોને હેલિકોપ્ટરમાથી ફૂડ પેકેટ અપાય ત્યારે દેનાર કે લેનાર બંને એકબીજાથી અજાણ હોય છે. અન્યાયપ્રધાન વિશ્વમાં તેનાથી અસમતોલનને દુર કરવા " આર્ટ ઓફ ગીવીંગ" બહુ જરૂરી છે. વિશ્વની ત્રીજા ભાગની સંપત્તિ ૧ ટકા લોકો પાસે છે જ્યારે પ૦ ટકા વસ્તી વિશ્વની માત્ર ૪.૩ ટકા સંપત્તિથી ચલાવે છે. આ અસમતુલા દાન થકી જ દુર થઈ શકે.

કુદરત હંમેશા આપે છે – વૃક્ષો કપાય છે છતા વૃક્ષો છાંયો આપે, બળતણ આપે, ફળો આપે – અને કશુંયે બોલે પણ નહી !

ફિલ્મ 'પાપ' માં કુદરતના ખોળે રહેલી યુવતી જોન અબ્રાહમને કહે છે…

खोलो, खोलो अपनी आँखें 
और गौर से सुनो 
देने को तो बहोत कुछ है, 
पर अपना सा कुछ देना चाहती  हूँ  |
एक बूंद सूरज की, 
एक कतरा आसमान का  
कोयल की आधी कूक, 
और कुछ सपने ज़गमागते |
अच्छा लगे तो और मांगो 
आसमान से आइना , 
एक डिब्बी तितलियों की  
एक चम्मच नदी की धार  
और एक मुट्ठी जिंदगी 
देने को तो बहोत कुछ है ...     

બેન્જામિન ફ્રેન્કલીનનુ બાળપણ ગરીબીમા વીતેલું. મુશ્કેલીના દિવસોમાં તેણે મિત્ર પાસેથી ર૦ ડોલર ઉછીના લીધેલા. આ રકમ સગવડ થઈ ગયા પછી તે પરત આપવા ગયા ત્યારે મિત્રે રકમ લેવાની ના પાડતા કહ્યું, ‘તમને મૂશ્કેલીના સમયે આ વીસ ડોલરની મેં મદદ કરી હતી એ જ રીતે તમે પણ આટલી રકમમાથી કોઈ જરૂરિયાતવાળાને મદદરૂપ થજો અને એ વ્યક્તિ રકમ પરત આપવા આવે ત્યારે તે ન લેતા આ રીતે મારી જેમ જ તેને કહેજો.’

ઉતરાયણના પર્વ ઉપર પોતે પતંગ ઉડાવવાની સાથે ભૂલકાને જો પતંગ ઉડાડવા દેશો તો એની મજા અદભૂત હશે !

Zoom In
 
कौन कहेता है कि दूरियाँ किलोमीटरों से नापी जाती है 
खुद से मिलनेमें भी कभी उम्र गुज़र जाती है 

Zoom Out
 

सच बात मन लीजिए चेहरे पे धुल है

इलज़ाम आइनों पे लगाना फ़िज़ूल है

ટિપ્પણીઓ નથી: